„Samochody, naprawdę dobre!” z 1995 r.: Ostatni szum wokół coupé ze 100 modelami od Alfy po Zagato

Dziś to masywne crossovery, które pomimo linii przypominających coupé, na próżno dążą do sportowej lekkości. Jakiż to kontrast z modnym coupé z 1995 roku: nigdy więcej różnorodność kształtów wśród tych dynamicznych dwudrzwiowych modeli nie była tak wielka. Od Alfy po Zagato, rozkoszowały się one ekscytującą ekstrawagancją na każdą kieszeń.

Prawie jak dziś, 30 lat temu: Niemcy potrzebowały nowego impulsu, by wyjść z kryzysu. „Miliardowe ożywienie na Wschodzie”, „Daimler-Benz na minusie”, „Światowy Szczyt Klimatyczny pełen katastrof”, „Populizm zamiast polityki” – to były nagłówki gazet w 1995 roku – a producenci samochodów odpowiedzieli niespotykaną dotąd różnorodnością kreatywnych, poprawiających nastrój coupé i szybkich, wywołujących gęsią skórkę aut, które idealnie wpisywały się w hasło przewodnie IAA: „Samochód, naprawdę dobry!”. Termin SUV był wówczas jeszcze obcy; zamiast tego, obok tradycyjnych kompaktów i kombi, to właśnie coupé obiecywały uwodzicielską dawkę frajdy i stylu na każdą kieszeń.

Niezależnie od tego, czy były to Alfy GTV, Opel Tigra, czy azjatyckie pościgi za Ferrari, około 100 dwudrzwiowych modeli prezentowało swój elegancki wygląd, niczym mistrz świata Formuły 1 Michael Schumacher, lub krzykliwy styl, jak popularne neonowe dresy, trampki na platformach i sukienki typu slip. Dynamiczne modele samochodów z tamtych czasów wciąż emanują energią barwnych lat 90.

Nowe klasyczne tablice rejestracyjne H

Jako nowe klasyki z tablicami rejestracyjnymi typu H, te 30-latki pokazują, jak organiczne biokształty stały się modne po kanciastych, yuppie coupé z lat 80., wysuwane reflektory po raz ostatni opuściły lewy pas, Japończycy stali się prawdziwymi hitami w kwartecie sportowych coupé, a Niemcy i Włosi wylansowali stylistyczne zwycięzców dla słodkiego życia na rzymskiej Via Veneto czy berlińskiej Unter den Linden. Nie zapominajmy też o Amerykanach: era małych cruiserów dobiegła końca, podobnie jak krajowe ograniczenie prędkości do 88 km/h, a amerykańskie coupé, takie jak Ford Mustang, znów miały silniki V8.

W latach 80. to wciąż niemieckie modele, takie jak Ford Capri, Opel Manta, VW Scirocco i kanciaste Audi Coupé, odgrywały rolę twardych samochodów wyścigowych, ale znacznie bardziej udane były jako stateczne, rodzinne coupé. Dziesięć lat później kultowe coupé z minionych lat przeobraziły się w dość żenujące, obładowane spojlerami auta dla proletariuszy, a ich następcy, Ford Probe, Opel Calibra, VW Corrado i Audi Coupé (Typ 89), bezskutecznie próbowali powstrzymać inwazję napędzanych adrenaliną azjatyckich towarów w Europie.

„Cena jest gorąca”

Podczas gdy radia CD – opcjonalnie połączone z wczesnymi systemami nawigacyjnymi, takimi jak Bosch TravelPilot – odtwarzały przeboje, takie jak „Conquest of Paradise” Vangelisa czy „Cotton Eye Joe” zespołu Rednex, Hyundai S-Coupé próbował swoich sił w grze „The Price is Right”. Pierwsze zwinne, czteromiejscowe koreańskie coupé kosztowało nawet mniej niż maleńki, nowy Opel Tigra, którego sportowy wizerunek wypolerowała pięciokrotna mistrzyni Europy w pływaniu, Franziska „Franzi” van Almsick. Tymczasem liczne japońskie coupé obiecywały pikantne doznania sushi – wciąż egzotyczny przysmak w latach 90. – zamiast nudnej currywurst i frytek.

„Nowe podejście w inżynierii motoryzacyjnej może otworzyć nowe rynki” – to hasło Mazdy dla sportowego coupé MX-3, wyposażonego w najmniejszy na świecie silnik V6 o zmniejszonej pojemności. Wśród grupy docelowej DINKS (Mazda: „DINKS? Podwójny dochód, bez dzieci!”) MX-3 cieszył się jeszcze większą popularnością niż konkurenci, tacy jak Nissan 100 NX i VW Corrado 16V: klienci akceptowali termin dostawy japońskiego samochodu sięgający nawet roku, co w innym przypadku zaakceptowaliby tylko w przypadku kultowego roadstera MX-5.

Większa, mierząca 4,62 metra długości Mazda MX-6, z niekonwencjonalnym układem czterech kół skrętnych i 2,5-litrowym silnikiem V6, była zupełnie inna. Dynamicznie zaprojektowana Mazda zdołała przyciągnąć w Niemczech zaledwie 2700 nabywców, mimo że według reklam miała oferować „odrobinę luksusu w umiarkowanej cenie”. Najwyraźniej klienci uznali, że lepiej będzie kupić prestiżowe nowe BMW serii 3 Coupé (E36).

Japońskie supersamochody

Japońskie supersamochody również latały za wysoko: trzecia i ostatnia generacja Mazdy RX-7 z silnikiem rotacyjnym, która, korzystając z sukcesu tego wyścigowego modelu z silnikiem Wankla w Le Mans, dążyła do wkroczenia na terytorium supersamochodów. Ceny wywoławcze Mazdy z silnikiem rotacyjnym, niemal porównywalne z Porsche czy Maserati, wydawały się fanom samochodów sportowych zbyt ambitne, dlatego też najszybsza produkcyjna Mazda wszech czasów została odsunięta na boczny tor, zestawiona z innymi, przesadnie drogimi, a przez to nieudanymi, supersamurajami, takimi jak Honda NSX, Nissan 300 ZX, Mitsubishi 3000 GT czy Toyota Supra.

Przynajmniej w Maranello, Modenie i Zuffenhausen Japończycy pokazali, jak gorący jest ogień na górze Fuji. To tylko przyspieszyło karierę szybkich samurajów w popularnych grach konsolowych. Dotyczyło to również Subaru SVX z napędem na cztery koła Gran Turismo z konstrukcją Giugiaro.

Japońskie coupé średniej wielkości nie obiecywały motyli w brzuchu, ale przystępną cenowo, w pełni wliczoną w cenę przyjemność z jazdy bez długiej listy dodatków: od Hondy Prelude po ozdobioną spojlerami Hondę Integrę, przez stateczne Mitsubishi Eclipse i Nissana 200 SX, po najlepiej sprzedające się na świecie japońskie coupé, Toyotę Celicę, targi sportowe, które szczególnie przypadły do gustu mieszkańcom młodych landów wschodnich, rozbudziły tam zainteresowanie importowanymi modelami, co było również widoczne na salonie samochodowym w Lipsku (AMI). Były też smukłe i muskularne, lekkie jak piórko Hondy CRX i Toyoty MR2 z twardym dachem – atletyczne alternatywy dla roadsterów Mazdy MX-5 czy MG TF.

„Godne króla”

A propos Anglików: w wywiadzie telewizyjnym z 1995 roku księżna Diana ogłosiła koniec małżeństwa z następcą angielskiego tronu, Karolem. Diana zademonstrowała swoje zamiłowanie do sportowych aut, jeżdżąc Jaguarem XJS i Mercedesem SL (R129). Gdy Jaguar wchodził w decydującą fazę swojej długiej kariery produkcyjnej w 1995 roku, Mercedes poddał modelowi SL liftingowi, który obejmował spektakularny panoramiczny szklany dach. Miało to również umożliwić SL-owi skuteczną rywalizację z tak zróżnicowanymi luksusowymi coupé, jak BMW serii 8, Aston Martin DB7, Chevrolet Corvette, Ferrari 456 GT i Porsche 911.

Według jednego z branżowych wydawnictw, Mercedes S 600 Coupé również „służył królowi”. Ten monumentalny dwudrzwiowy samochód z mocnym silnikiem V12 bazował na sedanie Klasy S W140, którym również jeździł kanclerz Niemiec Helmut Kohl, i zaskoczył wszystkich w 1995 roku innowacyjnym systemem ESP. Dwa lata później ten wynalazek, który zwiększył stabilność jazdy, uratował małego Mercedesa Klasy A przed fiaskiem w teście łosia.

Piękne rzeczy z Włoch

Piękne rzeczy, na których można polegać w życiu, również przybyły z Włoch 30 lat temu. Kraj Dolce Vita chciał uwieść nabywców coupé kolekcją pochodzącą z pracowni dawnych mistrzów Pininfariny i Marcello Gandiniego: Alfa GTV (Tipo 916), Ferrari 456 GT, Ferrari F355 Berlinetta i Peugeot 406 Coupé, przygotowane na rok 1996, nosiły logo Pininfariny, natomiast Maserati Ghibli i Lamborghini Diablo charakteryzowały się klinowatymi krawędziami w stylu Gandiniego. Kolejnym przyciągającym wzrok elementem było spektakularne coupé Fiata z maską, która stała się błotnikiem: za te kreatywne kontury odpowiadali Chris Bangle i Ermanno Cressoni. W porównaniu z nim, osobliwy Zagato Hyena, oparty na Lancii, wydawał się oswojony, pomimo wybrzuszonego dachu.

Zbyt wiele ostrych krawędzi? W takim razie Renault Megane Coach, wprowadzony na rynek w 1995 roku, był idealnym wyborem. Jego zaokrąglone kontury sugerowały kompaktowe coupé, którego miękkie linie nawiązywały do końca XX wieku: ostatniej gali sportowych dwudrzwiowych samochodów o organicznym, biodesignie – w tym wielu poszukiwanych klasyków, od Audi TT, przez Forda Pumę, po Volvo C70.

Coupé i silniki (1995)

• Alfa Romeo GTV (Włochy, czterocylindrowy, V6)
• Alpina B8 Coupé (Niemcy, V8)
• Alpine A610 (Francja, V6)
• Aston Martin DB7 (Wielka Brytania, sześciocylindrowy), Aston Martin Vantage (V8)
• Audi TT Concept (Niemcy, czterocylindrowy, prekursor modelu produkcyjnego), Audi Coupé (Typ 89 z silnikami cztero-, pięcio- i sześciocylindrowymi)
• Bentley Continental R (Wielka Brytania, V8)
• BMW serii 3 Coupé/M3 (E36 z silnikami czterocylindrowymi i sześciocylindrowymi; Niemcy)
• BMW Seria 8 (E31 z V8, V12)
• Bristol Blenheim (Wielka Brytania, V8)
• Buick Skylark GS Coupe (USA), Buick Regal Custom Coupe, Buick Riviera
• Cadillac Eldorado (USA, V8)
• Chevrolet Cavalier Coupe (USA, czterocylindrowy, V6), Chevrolet Beretta (czterocylindrowy, V6), Chevrolet Monte Carlo (V6), Chevrolet Camaro (V6, V8), Chevrolet Corvette (V8)
• Chrysler Sebring (USA, czterocylindrowy, V6), Chrysler Viper (V10)
• Citroen ZX trzydrzwiowy lub coupé (Francja, czterocylindrowy)
• Dacia 1310 Coupé (Rumunia, czterocylindrowy)
• De Tomaso Guara (Italy, V8)
• Dodge Avenger (USA, czterocylindrowy i V6), Dodge Stealth (V6)
• Eagle Talon (USA, czterocylindrowy)
• Ferrari 456 GT (Włochy z silnikiem V12), Ferrari F355 Berlinetta (V8)
• Coupé Fiat (Włochy, czterocylindrowy)
• Ford Mustang (USA, V6, V8), Ford Thunderbird (V6, V8), Ford Probe (Niemcy, czterocylindrowy, V6)
• Wychwyt Hommel Berlinette (Francja, czterocylindrowy)
• Honda Integra (Japonia, czterocylindrowy), Honda Prelude (czterocylindrowy), Honda CRX (czterocylindrowy, z twardym dachem), Honda Legend Coupe (V6), Honda NSX (V6)
• Hyundai S-Coupé (Korea, czterocylindrowy)
• Irmscher Calibra Turbo (Niemcy, czterocylindrowy)
• Isdera Imperator 108i (Niemcy, V8), Isdera Commendatore 112i (V8)
• Isotta Fraschini T8 (Włochy, V8)
• Jaguar XJS (Wielka Brytania, sześciocylindrowy, V12)
• Lamborghini Diablo (Włochy, V12)
• Lancia Delta HPE (Włochy, czterocylindrowy)
• Lexus SC (Japonia, sześciocylindrowy, V8)
• Lincoln Mark VIII (USA, Coupé, V8)
• Lotus Esprit (Wielka Brytania, czterocylindrowy)
• Maserati Ghibli (Włochy, V6)
• Mazda 626 Coupé/MX-6 (Japonia, czterocylindrowy, V6), Mazda MX-3 (V6), Mazda RX-7 (silnik rotacyjny z dwoma wirnikami)
• McLaren F1 (Wielka Brytania, V12)
• Mega Track (Francja, V12)
• Mercedes-Benz Klasy E Coupé (Niemcy, W124 z silnikami cztero- i sześciocylindrowymi), Mercedes-Benz Klasy S Coupé (C140 z silnikami V8, V12), Mercedes-Benz SL (Niemcy, R129, po liftingu ze szklanym twardym dachem, z sześciocylindrowym silnikiem V8, V12)
• Mitsubishi Eclipse (Japonia, czterocylindrowy), Mitsubishi 3000 GT (V6)
• Nissan Skyline GT-R (Japonia, sześciocylindrowy), Nissan Silvia/SX (czterocylindrowy), Nissan 100 NX (czterocylindrowy), Nissan 300 ZX (V6)
• Oldsmobile Cutlass Supreme (USA, V6)
• Opel Tigra (Niemcy, czterocylindrowy), Opel Calibra (czterocylindrowy, V6)
• Peugeot 406 Coupé (w przygotowaniu na rok 1996, Francja, czterocylindrowy, V6)
• Pontiac Sunfire GT Coupé (USA, czterocylindrowy), Pontiac Grand Am (czterocylindrowy, V6), Pontiac Firebird (V6, V8)
• Porsche 911 (Niemcy, sześciocylindrowy bokser)
• Renault Mégane Coach (Francja, czterocylindrowy)
• Rinspeed Yello Talbo (Szwajcaria, V8)
• Rover 200 Coupé (Wielka Brytania, czterocylindrowy), Rover 800 Coupé (czterocylindrowy, V6)
• Saturn SC2 Coupé (USA, czterocylindrowy)
• Spectre R42 (Wielka Brytania, V8)
• Subaru Impreza Coupé (Japonia, czterocylindrowy), Subaru SVX (sześciocylindrowy bokser)
• Toyota Paseo (Japonia, czterocylindrowy), Toyota Corolla Levin (czterocylindrowy), Toyota MR2 (czterocylindrowy, z twardym dachem), Toyota Celica (czterocylindrowy), Toyota Curren (czterocylindrowy), Toyota Soarer (sześciocylindrowy, V8), Toyota Supra (sześciocylindrowy)
• TVR Cerbera (Wielka Brytania, V8)
• Vauxhall Tigra i Calibra (modele równoległe do Opla, sprzedawane w Wielkiej Brytanii)
• Venturi Atlantique (Francja, V6)
• Volkswagen Corrado (Niemcy, czterocylindrowy, VR6)
• Volvo 480 (Szwecja, czterocylindrowy)
• Zagato Hyena (Włochy, czterocylindrowy)